پیش از شروع تجارت، در صورتی که علاقه مند به حضوری قدرتمند در این حوزه هستید باید در ابتدا مفاهیم مرتبط با صادرات، واردات و به طور کلی تجارت بین الملل را فرا بگیرید.

آشنایی با مفاهیم تجارت بین المللی

تجارت بین المللی: در فرایند تجارت بین المللی مهم است که طرف های معامله تجاری بین المللی، از برخی مفاهیم پایه ای سیاسی، قانونی و اختصاصی که بازرگانی بین المللی در چهار چوب آن ها شکل می گیرد درک عمومی و کلی داشته باشند.

قبل از انجام معامله بازرگانی بین المللی، طرف های معامله باید چهار چوب های سیاسی، قانونی و اقتصادی ای را که این معامله در آن جای می گیرد مورد توجه قرار دهند. یعنی باید به موارد زیر توجه داشته باشند.

خط مشی های سیاسی / دولتی و تاثیر بالقوه آن ها در معامله شامل موارد زیر هستند:

• سیاست های محدود کننده دولتی
• کنترل های ارزی
• محدودیت های سهمیه بندی و تعرفه ها
• سلب مالکیت ( مصادره اموال )
• مجوزهای صادرات و واردات
• تحریم های بازرگانی
• مقرارت مربوط به جلوگیری از شکستن قیمت ها
• مقایسه قیمت ها / بازرسی قبل از حمل
• محدودیت های قیمت در فروش دوباره
• مقرارت بهداشتی
• سیاست های اعمال شده در مورد کالاهای پر خطر
• مالیات

سیاست های ارزی کشورهای صادرکننده و واردکننده : خطرات ناشی از آن و توانایی طرفین در رعایت آن ها شامل موارد زیر هستند:

• سیاست ها و رویه های ارزی
• مجوزها
• کمبود ارزهای قابل تبدیل
• نوسان نرخ ارز
• پوشش و معامله تامین ارز به منظور پوشش ریسک ناشی از تضعیف / ترقی ارزش ارز

امکان تقلب در معامله یا اسناد

پرداخت در برابر اسناد برای وارد کردن کالا نمی تواند خطر تقلب را در مورد فروشنده ای که شناخته شده نیست یا گزارش های کاملا رضایت بخشی در مورد او وجود ندارد، از بین ببرد. شناسایی طرف معامله حتی می تواند از ” چگونگی انجام معامله ” مهم تر باشد. علاوه بر این نمی توان فقط در مقابل ” اظهار نامه تعهد پرداخت ” برگه ای که کاملا تائید شده و قابل اطمینان نیست اقدام به حمل کالا یا ارائه خدمت نمود.

مسائل قضایی و حقوقی تجارت:

حل اختلاف

• محل اجرای قرار داد
• امکان دسترسی به نمایندگی قانونی
• سیاست های قانونی در مورد شرکت های خارجی
• مسائل قانونی مورد نیاز
• در مورد کیفیت کالا و نحوه ارائه خدمات
• در مورد مشخصات کالا یا خدمات
• در مورد برچسب زنی
• در مورد بسته بندی / علامت گذاری کالا
• در مورد حفظ مالکیت کالا ، حقوق مالکیت معنوی
• ثبت علائم بازرگانی ، حقوق انحصاری یا حق طبع و نشر در سطح داخلی و بین المللی

اصطلاحات تجاری یا اصطلاحات حمل در تجارت بین الملل

اصطلاحات تجاری از جمله عوامل اساسی در قراردادهای فروش بین المللی محسوب می گردد. این اصلاحات برای طرفین یک معامله، با توجه به مسئولیت های فردی شان وظایفی را مشخص می کند. حمل کالا از کشوری به کشور دیگر به موجب یک قرارداد رسمی فروش ، خریدار و فروشنده مشخصا یکی از اصطلاحات تجاری متداول در تجارت بین المللی را بگنجانند می توانند مطمئن باشند که مسئولیت های هر یک به شکلی ساده و قابل اطمینان تعریف گردیده است.

این امر امکان هر گونه تفسیر اشتباه و اختلافات مربوطه را از بین می برد. در دهه ۱۹۲۰ ، اتاق بازرگانی بین المللی مطالعه ای بر روی مفاهیم اصطلاحات مهم تجاری انجام داد. این مطالعه آشکار نمود که از اصطلاحات به کار گرفته شده در کشورهای مختلف برداشت های متفاوتی صورت می پذیرد. بنابراین، نتیجه یک اختلاف بین فروشنده و خریدار اغلب به مرجع حل اختلاف و قانون حاکم بر آن کشور بستگی دارد.

در نتیجه این امر احتمال درگیری در مسائل قضایی را برای فروشنده یا خریدار به وجود می آورد که ممکن است به اختلافات جدی بیانجامد و اثرات زیان باری بر روابط تجارتی آتی آن ها بگذارد. به این دلیل، اتاق بازرگانی بین المللی تدوین و توسعه مقرارتی به منظور تفسیر اصطلاحات تجاری را که از سوی طرفین قرار داد فروش ، قابل قبول باشد ضروری تشخیص داد. این قوانین با نام اینکوترمز اولین بار در سال ۱۹۳۶ منتشر گردید.

در حال حاضر اصطلاحات اصلی تجاری که معمولا در بازرگانی بین المللی مورد استفاده قرار می گیرند، اینکوترمز ۲۰۰۰ می باشد.

این اصطلاحات معمولا به شیوه های زیر قابل استفاده اند :

• از طریق درج آن ها در قرارداد فروش
• به عنوان یک عرف بین المللی بازرگانی
• با قبول این مطلب که طرفین معامله خواستار کاربرد آن می باشند.

طرفین یک معامله بازرگانی بین المللی می بایستی به نکات ذیل که در ارتباط با اسناد است، توجه نمایند .

• خریدار : چه نوع سند ( اسنادی ) مورد نیاز خریدار می باشد؟
• فروشنده : فروشنده قادر به تهیه چه نوع سند ( اسنادی ) می باشد؟
• کشور صادر کننده : طبق قوانین و مقررات صادراتی در کشور صادر کننده، چه نوع اسنادی مورد نیاز است؟
• کشور وارد کننده : طبق قوانین و مقررات وارداتی در کشور وارد کننده، چه نوع اسنادی مورد نیاز است؟

اهداف خریدار عبارتند از :

اجرای قرارداد :

• دریافت کالا یا خدمات در خواستی با کمیت و کیفیت توافق شده
• دریافت کالای خریداری شده یا خدمات درخواستی در تاریخ و محل تعیین شده
• اطمینان از اینکه وی مجبور به پرداخت وجه کالا به فروشنده تا زمان یقین به این مطلب که او به تعهدات خود عمل نموده است، نمی باشد.
• اعتبار
• گردش وجوه اداره شده با امکان کسب تامین مالی بانکی
• به تعویق انداختن پرداخت تا زمانی که امکان پذیر است

سهولت :

• سهولت به کارگیری شخص ثالث به عنوان واسطه که معتمد هر دو طرف خریدار و فروشنده باشد – نظیر یک بانک متخصص در اعتبار اسنادی – برای زمانی که پرداخت باید صورت پذیرد.

 اهداف فروشنده عبارتند از:

اجرای قرارداد :

• اطمینان از دریافت کامل وجه طی زمان توافق شده
• تحویل کالا یا خدمات موضوع قرارداد در سریع ترین زمان ممکن

دریافت سریع وجه :

• فروشنده به منظور بهبود نقدینگی موسسه بازرگانی اش ، انتظار دریافت فوری وجه پس از انجام تعهدات موضوع قرارداد دارد.
• دریافت مبلغ قرارداد به طور کامل و به ارز توافق شده

سهولت :

• سهولت دریافت وجه از بانک خودش یا بانکی دیگر در کشور خودش

مزایای تجارت بین الملل 

تجارت بین الملل مزایای استراتژیک متنوعی را برای همه کشورهای درگیر به همراه دارد. که شامل:

• کشورها می توانند منحصراً بر تولید کالاها و خدماتی متمرکز شوند که مختص جغرافیا، مهارت ها و ظرفیت آنها باشد. این یک فرهنگ تمایز و تخصص است.
• تجارت بین الملل یک کشور را قادر می سازد کالاها و خدمات با کیفیت بالا و قیمت های فوق العاده مقرون به صرفه بدست آورد تا نیازها و نیازهای خاص مردم آن برآورده شود.
• تجارت جهانی باعث ایجاد جریان رقابت در بازار محلی می شود. تولیدکنندگان و تأمین کنندگان داخلی با هدف منحصر به فرد کردن رقابت خارجی ، ظرفیت های خود را تقویت می کنند.
• برای تسهیل تجارت بین الملل ، تعدادی از کشورها شروع به انعقاد قراردادهای تجاری منحصر به فرد کرده اند. این موافقت نامه ها بر انتقال فناوری از کشورهای پیشرفته تر به کشورهای کمتر توسعه یافته تأکید دارند و در نتیجه آنها می توانند توانایی های تولیدی خود را بهبود بخشند.
• دنیای تجارت بین الملل همچنین از نظر ایجاد شغل و تأمین اشتغال درهای زیادی را باز می کند. کشورهایی که با یکدیگر معامله می کنند در مقایسه با همتایان غیر تجاری خود تمایل به ایجاد فرصت های حرفه ای بیشتری دارند.

معایب تجارت بین المللی

با این حال، تجارت بین الملل، اگر بدون بررسی و کنترل انجام شود، امکان ایجاد چند معایب را نیز دارد. که شامل:

• وابستگی بیش از حد برای کالا و خدمات به کشورهای دیگر
• هزینه های بالای حمل و نقل ، ارتباطات، مسافت و تدارکات
• خطر و عدم اطمینان در تجارت جهانی به دلیل حوادث غیرمترقبه
• محدودیت های وارداتی ، صادراتی و گمرکی توسط دولت
• اسناد ، ارز ، اطلاعات و مشکلات مبتنی بر پرداخت
• عدم درک صحیح از بازارهای خارجی

مبادله: این عبارت در واقع به فعالیتی گفته می شود که افراد به منظور برطرف کردن نیازهای خود، به مبادله و جابه جایی کالا می پردازند. برای مثال در گذشته شخصی که زمین های کشاورزی داشت در قبال دادن گندم آنچه نیاز داشت را دریافت می کرد. تجارت تجارت نیز به معنای این است که افراد به مبادله و داد و ستد کالا بپردازند و هدف شان از انجام چنین کاری کسب سود باشد.

بازرگانی: به تمامی فعالیت هایی که در روند مبادله کالا از مرحله تولید تا زمانی که به دست مصرف کننده می رسد بازرگانی می گویند. بازرگان و اما بازرگان نیز شخصی است که با در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی، نیازهای افراد را تشخیص داده و به تولید کالا و خدماتی بپردازند. وظایف بازرگان نیز حول دو محور اصلی می چرخد. اولین اصل تهیه و تدارک مواد و همچنین عوامل تولید و خدماتی است که به منظور به جریان انداختن فعالیت های تولیدی و خدماتی می باشد و اما اصل دوم تلاش به منظور رساندن کالاها و خدمات به دست مصرف کنندگان است.

معاملات تجاری: معاملات تجاری در ایران به 3 شکل می باشد. تمامی معاملاتی که بین تاجران، کاسبان، صرافان و بانک ها صورت می گیرد. تمامی معاملاتی که اشخاص به منظور نیازهای تجاری خود انجام می دهند.  تمامی معاملاتی که در شرکت های تجاری بسته می شوند.

خدمات بازرگانی: خدمات بازرگانی مربوط به تولیدکنندگان تولید کنندگان به منظور اینکه بتوانند کالا و خدمات خود را در بازار عرضه کنند نیازمند مواد اولیه و وسایلی هستند که به کمک آنها بتوانند محصول و یا خدمت خود را تولید کنند برای مثال تولید کنندگانی که به مواد اولیه، ابزار یا ماشین آلات صنعتی در روند تولید خود به آن نیاز دارند. همچنین فرایندی که طی آن شخص در تلاش است تا محصول و یا خدمت را به دست مصرف کننده برساند تمامی در پوشش ارائه خدمات بازرگانی به تولید کنندگان قرار می گیرد.

خدمات بازرگانی به مصرف کننده: در واقع در این حیطه خدمات بازرگانی نیازها و سلیقه های مشتری را شناخته و در تلاش است تا با ارائه کالا و خدمات در راستای رفع نیازهای مشتریان و همچنین کسب رضایت آن ها تلاش کند. در این حوزه تلاش می شود که ارائه خدمت و یا محصول متناسب با توانایی های مشتری تنظیم شود.

خدمات بازرگانی به اقتصاد کشور: در این حیطه فعالیت های بازرگانی با توجه به در نظر گرفتن سیاست های کشور و دولت همواره در تلاش است تا بنابر قوانین و تصمیم گیری هایی که در حوزه اقتصادی کشور گرفته شده است به نفع اقتصاد کشور اقدام کند. از طرفِی خدمات بازرگانی فاصله زمانی و مکانی بین تولید کننده و مصرف کننده را تنظیم کرده و در نتیجه به مطلع شدن از شرایط اقتصادی کشور کمک می کند.همچنین فعالیت های بازرگانی منجر به تقسیم کار در اقتصاد شده که در نهایت منجر به اشتغال زایی، افزایش کارایی تولید و افزایش تولید ملی کشور می شود.

فعالیت های بازرگانی: فعالیت های بازرگانی بنابر موقعیت مکانی و همچنین حیطه جغرافیایی به سه دسته تقسیم می شوند بازرگانی داخلی، بازرگانی خارجی و بازرگانی منطقه ای.

بازرگانی داخلی: منظور از بازرگانی داخلی این است که محور فعالیت های بازرگانی در واقع در داخل مرزهای یک کشور باشد به گونه ای که نیازهای مردم یک کشور از طریق تولید دانش داخلی برطرف شود و داد و ستد ها بنابر پول رسمی کشور انجام پذیرد.

بازرگانی خارجی: بازرگانی خارجی به این معناست که تمام فعالیت هایی که مربوط به این حیطه می شوند در خارج از مرزهای یک کشور انجام پذیرد. در واقع هدف از انجام این فعالیت این است که تمامی وسایل و همچنین تجهیزاتی که مورد نیاز افراد است را می توان با بهایی پایین تر به دست آورد و همچنین از این طریق به کسب سود و منفعت پرداخت. به منظور انجام معاملات خارجی از ارز استفاده می شود.

بازرگانی منطقه ای: اما منظور از بازرگانی منطقه ای این است که در واقع معاملات بازرگانی بین دو یا چند کشور در یک منطقه جغرافیایی شکل گیرد. کشورهایی که در واقع پیمان هایی را بسته و در بازرگانی منطقه ای شرکت می کنند به یکدیگر امتیازاتی را داده اند که در صورت فسخ قرارداد تسهیلات و امتیازات نیز از بین خواهد رفت. بازرگانی منطقه ای معمولا به منظور شکل گرفتن تسهیلات در عملیات بازرگانی، بالا رفتن سطح تولیدات کارخانه ها، بالا رفتن استاندارد زندگی مردم در منطقه، اشتغال زایی در منطقه، سهیم شدن در بهره بردن از منابع کشورهای عضو منطقه و همچنین به وجود آمدن یک سد دفاعی اقتصادی در منطقه برای مقابله با کشورهایی که از لحاظ بازرگانی به رقابت با کشورهای منطقه می پردازند.

اعتبارات اسنادی LC: منظور از اعتبارات اسنادی LC در واقع تعهدی است که برعهده بانک گشایش کننده اعتبار است تا وجه اعتبار را در قبال اسنادی که دریافت می کند به فروشنده پرداخت کند.

اعتبار اسنادی غیر فعال: اعتبار اسنادی غیر فعال در واقع به اعتباری گفته می شود که باز شده و به ذینفع ابلاغ گردیده اما در آن شرایطی ذکر شده است که در صورتی که تحقق پیدا کند شرایط این اعتبار اسنادی فعال می شود.

فرم S.A.D در گمرک: منظور اظهارنامه و یا سندی است که برای یکسان کردن اطلاعات و پردازش ماشینی آن، طراحی شده است. ‏

CRF :CRF یک سند گمرکی می باشد که توسط موسسات بازرسی کالا صادر شده و نشانگر این است که شرکت بازرسی قیمت کالا را در مبدا تایید کرده است.

معامله Bay back: فروشنده در یک کشور خارجی در واقع تاسیسات، امکانات، ماشین آلات و دانش فنی خود را در اختیار کشور خریدار قرار می دهد تا در آنجا کالا تولید شود و به کشور فروشنده برگردانده شود.

فرم SD: به موجب این سند تولیدکننده در واقع به صورت کتبی اقرار می کند که آنچه تولید شده است طبق استاندارد خواسته شده آن بوده است.

فرم MD: اظهارنامه ای است که تولیدکننده با استناد به آن تایید می کند که کالا بر اساس ضوابط استاندارد تولید شده است.

گواهینامه SRF: در واقع گواهی ثبت استاندارد در موسسه استاندارد را گواهینامه SRF می نامند.  منطقه آزاد تجاری صنعتی این منطقه در واقع قسمتی از قلمرو سیاسی یک کشور است که کالاهای عرضه شده در این منطقه از لحاظ ارتباط حقوقی و عوارض ورودی، مشمول نظارت های گمرکی نخواهد شد.

کشورهای CIS: جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع که در سال ۱۹۹۱ تاسیس شد که کشورهای اوکراین، روسیه و روسیه سفید آن را بنا نهادند و بعد از آن کشورهای ازبکستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان، مولداوی و همچنین گرجستان به عضویت آن درآمده اند.

بازارچه های مرزی: منظور از بازارچه های مرزی در واقع ناحیه ای محصور است که در نقطه صفر مرزی و همچنین در جوار گمرکات مجاز به انجام ترخیصات کالا قرار گرفته و از این رو اهالی دو طرف قادر هستند که محصولات و کالاهای مورد نیاز خود را با در نظر گرفتن تمامی مقررات صادرات و واردات در این بازارچه ها عرضه نمایند.

روش خرید های متقابل: در این روش پرداخت بهای کالای خریداری شده به صورت غیر نقدی انجام می شود. ورود موقت برخی از کالاها  برای ورود خود نیازی به پرداخت عوارض ندارند چرا که تنها در مدت مشخصی وارد قلمرو گمرکی شده و بعد از آن مجدداً از این محدوده خارج خواهند شد.

ورود موقت: معمولاً سه شکل دارد، گاهی مواقع ورود موقت کالا به منظور تعمیر و یا تولید و بسته بندی کالا شکل می گیرد.  گاهی مواقع هدف از ورود موقت به منظور  به نمایش گذاشتن آن کالا در نمایشگاه هاست.  گاهی نیز شامل ورود موقت خودرو می شود.

صادرات: صادرات به معنای این است که تولیدات یا خدمات یک کشور به کشورهای دیگر صادر شده و در ازای آن درآمد ارزی کسب شود که می تواند منجر به ایجاد تعادل اقتصادی شود.

مشکلات داخلی صادرات: منظور از مشکلات داخلی در واقع مسائلی است که به تولید، کیفیت، قیمت، حمل و نقل داخلی، بسته بندی و بازاریابی مربوط می شود.

مشکلات بین المللی صادرات: این مشکلات در واقع به محور بودن اقلام صادراتی، وجود رقبا، کشش پذیری کالاها، عدم انجام به موقع تعهدات و ضعف در تبلیغات بر می گردد.

مراحل انجام صادرات: بازاریابی،  کسب مجوز صدور، تعیین قیمت صادراتی (که توسط کمیسیون ۵ نفره نرخ گذاری انجام م یشود)، صدور پروفرما، تدارک و بسته بندی کالا، دریافت گواهی بازرسی کالا از اداره استاندارد، صدور فاکتور، سپردن پیمان ارزی، بستن قرارداد حمل و نقل و بیمه، اظهار کالا به گمرک، ارسال کالا و دریافت واریز نامه یا تصدیق صدور از مراحل انجام صادرات هستند. ترانزیت: گمرکی می باشد که طبق آن کالاها تحت نظارت گمرک به گمرکی دیگر حمل می شود. ترخیص: در واقع به معنی تسویه حساب با گمرک بعد از انجام دادن تشریفات قطعی گمرک می باشد.

اظهارنامه گمرکی: هرگونه اظهار نامه ای که در خصوص اطلاعات خاص مورد نیاز گمرک بوده و به هر صورت توسط گمرک توصیه و مورد قبول واقع شده است.

کاپوتاژ: منظور از کاپوتاژ حمل یک کالا از یک نقطه به نقطه دیگر در یک کشور از طریق راه های دریایی و یا رودخانه های مرزی می باشد.

حق العمل کاری گمرکی: در گمرک در واقع حق العمل کار به شخصی گفته می شود که تشریفات گمرک کالای متعلق به اشخاص دیگر را به وکالت از طرف آن شخص در گمرک انجام می دهد.

تعرفه: منظور از تعرفه حقوق و عوارض گمرکی می باشد.

مدیریت بازرگانی: از مهمترین بخش های شرکت های تجاری است و یک شرکت زمانی می تواند با مشتریان و خریدارانش ارتباط تجاری خوبی داشته باشد که یک مدیر بازرگانی موفق داشته باشد. فردی که مدیریت بازرگانی یک بنگاه اقتصادی را بر عهده دارد در جذب مشتریان و عرضه و معرفی صحیح و اصول محصول یا خدمات یک شرکت تلاش می کند و به طور طبیعی مدیر بازرگانی فردی است که نقش اساسی در سود و زیان شرکت ها دارد.

تعرفه های ترجیحی: به منظور ایجاد انگیزه و برقراری تسهیلات جهت ورود و صدور كالا برقرار می شود و حد پائین تری از حقوق گمركی برای گروهی از كشورها تعیین و اعمال می شود كه آن را تعرفه ترجیحی می نامند.

نرخ ارز: برای محاسبه ارزش كالا جهت پرداخت حقوق و عوارض گمركی ارزش كالا كه با پول خارجی فاكتور شده است باید به ریال ایران تبدیل شود و نرخ ارز برای محاسبات گمركی نرخ رسمی ارز در كشور می باشد كه توسط بانك مركزی همه روزه اعلام و ابلاغ می شود.

اینكوترمز (INCOTERMS) یا شرایط تجارت بین الملل 

در دهه 1930 میلادی اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) مطالعاتی را در زمینه تفسیر اصطلاحات تجاری به عمل آورد و مقرراتی را برای تفسیر یكنواخت اصطلاحات بازرگانی بین المللی در سال 1936 برقرار نمود كه به اینكوترمز معروف گشت.
اینكوترمز كه در برگیرنده اصطلاحات بازرگانی بین المللی است در واقع تعیین كننده ضوابط بین خریدار و فروشنده در معاملات تجاری است كه آخرین آن اینكوترمز 2000 می باشد كه منتشر گردیده است.

اینكوترمز 2000 به چهار گروه اصلی طبقه بندی شده است :
گروه E: در این گروه فقط از یك واژه EXW به معنی تحویل كالا در نقطه عزیمت استفاده شده است. (نقطه عزیمت ممكن است محل كار، محل انبار، كارخانه، مزرعه و یا هر نقطه دیگری باشد كه توافق شده است.) فروشنده كاری نمی كند مگر واگذاری كا لا در محل تعیین شده به خریدار.
گروه F : كه دارای سه واژه می باشد :
FAS : كالا در كنار كشتی و روی اسكله در بندر بارگیری (مبداء) تحویل می گردد.
FOB : كالا لزوماً باید روی عرشه كشتی و در مبداء تحویل گردد.
FCA : كالا به شركت حمل در نقطه یا محل تعیین شده تحویل گردد.چ

گروه C: كه در  این گروه فروشنده مسئولیت انعقاد قرارداد حمل و پرداخت كرایه حمل كا لا تا مقصد را بعهده دارد و شامل اجزاء زیر است :
CFR : فروشنده مسئولیت پرداخت كرایه حمل تا بندر تعیین شده در مقصد را قبول می كند.
CPT : تحویل كالا با كرایه و یا هر نوع وسیله نقلیه تا محل تعیین شده در مقصد انجام می شود.
CIF : فروشنده علاوه بر كرایه حمل ، مسئولیت انعقاد قراداد بیمه و پرداخت هزینه آن تا محل تعیین شده در مقصد را نیز عهده دار می شود.
CIP : تحویل كالا با كرایه حمل و بیمه بدون كشتی و تا محل تعیین شده در مقصد انجام می شود.

گروه D : در این گروه فروشنده بیشترین مسئولیت را در معامله به عهده دارد در حالی كه كمترین مسئولیت متوجه خریدار است و اجزاء آن عبارتند از :
DES : خریدار باید كالا را برای ورود ترخیص كند. ( تحویل كالا در عرشه كشتی و در مقصد )
DEQ : ترخیص كالا در گمرك مقصد بعهده خریدار است . (تحویل كالا در اسكله و در مقصد)
DAF : ترخیص كالا برای ورود بعهده فروشنده است. (تحویل كالا در مرز تعیین شده )
DDU : تحویل كالا در محل تعیین شده در مقصد بدون ترخیص و بدون پرداخت حقوق گمركی آن
DDP : ترخیص كالا برای ورود بعهده فروشنده می باشد. (تحویل كالا در انبار خریدار یا گمرك مقصد و پرداخت تمام حقوق و عوارض مربوطه)

مناطق آزاد تجاری (FREE TRADE ZONE)

مناطق آزاد تجاری عبارت از نواحی محصور و حفاظت شده ای است كه معمولاً در كنار سواحل دریاها و یا مناطقی كه از جهت حمل و نقل سریع كالاها دارای امتیازات و تسهیلات ویژه ای می باشد ایجاد می گردد.
سازمان UNIDO  وابسته به سازمان ملل متحد مناطق آ‍زاد تجاری را اینگونه تعریف می كند : «مناطق آزاد تجاری عبارتست از محركه ای در جهت تشویق صادرات صنعتی»

تجارت متقابل (Counter trade)

تجارت متقابل قدیمی ترین شیوه مبادلات تجاری است. در این نوع معاملات معمولاً قراردادها و مقاوله نامه هایی بین دو دولت انجام می پذیرد و بانكهای مركزی دو دولت با افتتاح حساب های ویژه نسبت به عملیات تجاری و مالی اقدام می كنند.
شیوه های مهم تجارت متقابل عبارتند از :
الف: معاملات دو جانبه (فروشنده    –  خریدار) در اینگونه معاملات فروشنده یا صادركننده در ازاء  كالائی كه به طرف دیگر می دهد صد در صد كالا دریافت می كند.
ب: معاملات سه جانبه ( فروشنده    –   واسطه     –   خریدار)
ج : همكاری صنعتی (Buy Back) : در این روش یك طرف ماشین آلات و دانش فنی و امكانات تولید یك محصول را در اختیار دیگری قرار می دهد و طرف دیگر تعهد مـی كند پس از بهره برداری برای یك دوره زمانی معینی تمام یا بخشی از تولیدات را در اختیار او قرار دهد.

صادرات (EXPORT) 

كسب درآمد ارزی یكی از مهمترین ابزارهای رشد و توسعه اقتصادی است كه این مهم از طریق فروش تولیدات یا خدمات به كشورهای دیگر حاصل می شود و آن را صادرات مـی نامند.
انجام صادرات و فروش كالا در بازارهای خارجی از ظرافت و حساسیت های خاصی برخوردار است كه عدم توجه به آنها ممكن است نابودی سرمایه های مالی و انسانی را به دنبال داشته باشد.

مراحل انجام صادرات عبارتند از :
الف: بازاریابی : اولین و مهمترین قدم در انجام صادرات است. بازاریابی یعنی شناخت بازارهای خارجی و راههای نفوذ به آن كه دستیابی به این شناخت از طریق مذاكره با خریداران، استفاده از اطلاعات و آمارهای رسمی، شركت در نمایشگاههای بین المللی، تماس با رایزن های بازرگانی در سفارتخانه ها و اتاق های بازرگانی و همچنین استعلام از موسسات بین المللی و مراكزی كه در این مورد خدمات ارائه می دهند امكانپذیر است. همچنین شناسائی كالاهای رقیب و كیفیت وقیمت آنها در بازار موردنظر و استفاده از روشهای تبلیغاتی برای معرفی كالا نقش مهمی در موفقیت یك صادركننده دارند.

ب: كسب مجوز صدور : پس از بازاریابی صادركننده باید مجوز صدور كالا را از وزارتخانه های صنعتی یا كشاورزی و یا بازرگانی كسب نماید ولی در حال حاضر صدور اغلب كالاها نیاز به مجوز ندارد و فقط برای كالاهای خاصی مجوزهای موردی صادر می شود.

ج: تعیین قیمت صادراتی : صادركننده برای تعیین قیمت كالاهای صادراتی خود باید به كمیسیون نرخگذاری مراجعه كند. این كمیسیون مركب از نمایندگان وزارت بازرگانی، مركز توسعه صادرات (سازمان توسعه تجارت فعلی)، وزارت صنایع، گمرك ایران و بانك مركزی می باشند. پس از تعیین قیمت صادراتی، صادركننده ملزم است كه معادل قیمت های تعیین شده ارز به بانك مركزی معرفی نماید.

د: صدور پروفرما (پیش فاكتور) : صادركننده باید پروفرما یا پیش فاكتور را كه حاوی مشخصات كالا و فروشنده آن است برای خریدار ارسال نماید.

ر : تهیه و تدارك و بسته بندی : صادركننده در این مرحله باید كالا را تهیه و مطابق با توافق به عمل آمده بسته بندی نماید.

و- دریافت گواهی بازرسی كالا : این گواهی كه معمولاً مورد درخواست خریدار است توسط موسساتی كه موارد توافق طرفین قرار گرفته است صادر می شود.

ی- صدور فاكتور و اخذ گواهی مبدأ : صادركننده در این مرحله باید فاكتور فروش كالای خود را صادر و به تائید اتاق بازرگانی محل برساند و اتاق بازرگانی گواهی مبدأ كالا را صادر خواهد نمود.

ن- سپردن پیمان یا تعهد ارزی : صادركننده با ارائه مدارك لازم از جمله قیمت مصوب كمیسیون نرخگذاری باید پیمان ارزی به بانك (اداره تهاتر و امور صادراتی) بسپارد.
در حال حاضر كه شرایط صادرات سهل تر شده است به جای پیمان ارزی، صادركننده یك ورزقه تعهد ارزی از بانك دریافت و پس از امضای آن متعهد به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات می شود.

م- عقد قرارداد حمل و بیمه : صادركننده با یكی از شركتهای معتبر حمل و نقل بین المللی قرارداد حمل امضاء می كند و همچنین كالا را تا رسیدن به مقصد بیمه می كند.

هـ –  اظهار كالابه گمرك :  در این مرحله كالا به گمرك حمل می شود و اظهارنامه خروجی یا صادراتی تنظیم و به گمرك ارائه می گردد. پس از ارزیابی كالا و پلمپ كردن بسته ها جواز خروجی (پروانه صادراتی) اخذ می گردد.

س- ارسال كالا : صادركننده جواز خروجی را به شركت حمل و نقل تحویل می دهد و شركت مزبور براساس آن بارنامه حمل صادر و كالا را از گمرك بارگیری و به مقصد حمل می كند.

ش- دریافت واریز نامه : اگر كالا بصورت گشایش اعتبار اسنادی صادر شده باشد صادركننده می تواند با ارائه اسناد حمل به بانك طرف حساب مراجعه و معادل ریالی مبلغ ارزی گشایش شده را به نرخ تعیین شده دریافت و گواهی یا تصدیق صدور اخذ نماید اما اگر بصورت امانی بخواهد صادر كند ، صادركننده كالای خود را به كشورهای موردنظر حمل می نماید و در مهلت تعیین شده به فروش می رساند و ارز حاصل از فروش را به كشور باز می گرداند و گواهی صدور دریافت می كند.

واردات (Import)

واردات یعنی ورود كالا به قلمرو گمركی یك كشور كه انواع مختلفی دارد :
الف- واردات قطعی
ب- واردات موقت
ج- كالای مرجوعی
د- ترانزیت (داخلی و خارجی)

الف- واردات قطعی: دارای انواع روشها می باشد كه اهم آن عبارتند از :
1-   واردات از محل ارز خریداری شده از سیستم بانكی جهت گشایش اعتبار
2-   واردات الا با ارز آزاد جهت گشایش اعتبار
3-   واردات در مقابل صادرات از محل پروانه صادراتی به نام شخص صادركننده (غیرقابل واگذاری)
4- واردات در مقابل صادرات به كشورهای آسیای میانه و آفریقا با ارائه پروانه صادراتی به نام شخص صادركننده یا به نام دیگری با واگذاری رسمی (حق واگذاری به غیر برای یكبار وجود دارد.)
5- واردات بصورت بدون انتقال ارز از محل سرمایه گذاری خارجی پس از تائید سازمان سرمایه گذاری (وزارت امور اقتصادی و دارائی)
6-   واردات به صورت بدون انتقال ارز از محل فهرست اقلام مجاز اعلام شده.
7-   واردات به صورت بدون انتقال ارز از محل مصوبات كمیسیون 4 نفره مستقر در وزارت بازرگانی

تشریفات ثبت سفارش واردات كالا 

1-   رعایت ضوابط فنی ثبت سفارش كالا

2- ارائه مدارك موردنیاز برای ثبت سفارش كالا شامل كارت بازرگانی معتبر، كارت عضویت وزارت بازرگانی، اوراق ثبت سفارش به امضاء متقاضی ، اخذ مجوزهای قانونی لازم براساس كتاب مقررات صادرات و واردات، اصل پروفرما و كپی آن

3-   رعایت دستورالعمل های مربوط به صدور اصلاحیه و تمدید و ابطال ثبت سفارشات در صورت لزوم

نحوه گردش كار اجرائی ثبت سفارش :
1- اقدام متقاضی به ثبت نام و عضویت در بانك اطلاعاتی وزارت بازرگانی از طریق تكمیل فرم ثبت نام ، ارائه مدارك موردنیاز و دریافت كارت عضویت
2-   ارائه اسناد ثبت سفارش به مسئول مربوطه در معاونت بازرگانی خارجی جهت كنترل مدارك
3-  بررسی كارشناسی مدارك و بررسی شرایط ورود كالاهای مورد تقاضا و انطباق مدارك ارائه شده با دستورالعمل های موجود و مقررات مربوطه و بررسی تعرفه كالا براساس سیستم H.S

4-   تائید مراتب در ظهر اوراق ثبت سفارش برای پرونده های كامل پس از بررسی موارد زیر :

• كنترل و تنظیم اسناد جهت مهر و شماره 8 رقمی
• بررسی نوع معامله ثبت سفارش و انطباق جهت مهر مربوطه
• درج مهر در اوراق ثبت سفارش و اصل پروفرم
• محاسبه كارمزد و صدور فیش معادل مبلغ ارزش ریالی كالا

5-   تحویل اوراق ثبت سفارش و پروفرم و سایر اسناد به متقاضی
ب- واردات موقت :
ورود موقت نوع دیگری از واردات است و معنای آن اینست كه گاهی بعضی از كالاها به منظور معینی موقتاً به كشور وارد می شوند و پس از مدتی كه منظور فوق تامین شد از كشور خارج می گردند. مانند :

• كالاهای خارجی كه جهت شركت در نمایشگاههای بین المللی وارد می شوند.
• كالاهایی كه برای تعمیر و تكمیل وارد می شوند.
• دستگاههای فیلمبرداری و عكسبرداری هوائی و مطالعات علمی یا فنی و غیره
• وسائل نقلیه و محفظه های مخصوص حمل كالا
• كالاهایی كه طبق قراردادهای گمركی بین المللی بطور موقت وارد می شوند.
  ج- كالاهای مرجوعی :
  كالاهایی هستند كه وارد كشور شده و بنا به دلایلی به خارج از كشور برگردانده می شوند. كالاهای مرجوعی در اصل جزء واردات غیرقطعی و موقت طبقه بندی می شوند.
  د- ترانزیت (داخلی و خارجی) :
  * ترانزیت خارجی عبارت از این است كه كالای خارجی به منظور عبور از خاك ایران از یك نقطه مرزی كشور وارد و از نقطه مرزی دیگر خارج شود. این نوع كالاها جزء واردات و صادرات قطعی محسوب نمی شوند.
  * ترانزیت داخلی عبارت از آن است كه كالای گمرك نشده از گمركخانه مجاز به گمركخانه دیگری حمل و نقل شود مثلاً حمل كالا از یك گمرك مرزی یا داخل كشور به گمرك دیگری در داخل كشور.

سیستم هماهنگ توصیف و كدگذاری كالا (HS) 

سیستم HS یا جدول طبقه بندی هماهنگ شده توصیف و كدگذاری كالا در سال 1983 تصویب و از سال 1988 لازم الاجرا گردید و یك طبقه بندی چندمنظوره است كه دارای 21 قسمت، 96 فصل، 1241 شماره اصلی و 5109 شماره اختصاص یافته برای كالاها مـی باشد.
در سیستم HS به جای شماره های فرعی از روش یك خط فاصله و دو خط فاصله استفاده شده است و به كلیه این ردیف ها یك كد سیستم هماهنگ شده اختصاص یافته است.

چگونگی صدور كارت بازرگانی 

كارت بازرگانی توسط شعب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران با شهرستانها به نام متقاضیانی كه واجد شرایط زیر باشند برای مدت یك یا پنج سال حسب درخواست متقاضی صادر می گردد كه در صورت تائید توسط وزارت بازرگانی معتبر خواهد بود.
تبصره : كلیه شركتهای تعاونی كارت بازرگانی خود را صرفاً از اتاقهای تعاون دریافت می نمایند.

شرایط صدور و تمدید كارت بازرگانی : كارت بازرگانی

كارت بازرگانی مجوزی است كه به دارنده آن اعم از شخص حقیقی یا حقوقی به موجب ماده 3 قانون مقررات صادرات و واردات داده می شود تا به امر تجارت خارجی بپردازد و توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن صادر و به تائید سازمان بازرگانی هر استان می رسد. اعتبار كارت بازرگانی از تاریخ صدور یكسال تا پنج سال و به اختیار متقاضی می باشد.

كاربردهای كارت بازرگانی عبارتند از :

• ثبت سفارش و ترخیص كالا
• واردات از مناطق آزاد
• مبادرت به حق العمل كاری در گمرك
• مبادرت به امر صادرات و واردات كالا بصورت تجاری

شرایط دریافت كارت بازرگانی

الف- اشخاص حقیقی ایرانی بایستی دارای شرایط زیر باشند :
1-   داشتن حداقل 21 سال تمام
2-   داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا برگ معافیت برای آقایان
3- داشتن سه سال سابقه فعالیت تجاری یا تولیدی به تائید دو نفر از دارندگان كارت بازرگانی یا ارائه مدارك دانشگاهی یا داشتن مجوز تولید از یكی از وزارتخانه های تولیدی
4-   داشتن محل كسب متناسب با رشته فعالیت اعم از ملكی یا استیجاری
5-   داشتن دفاتر قانونی و ارائه اظهارنامه ثبتی
6-   داشتن حساب جاری در یكی از شعب بانكهای داخلی
7-   نداشتن رابطه استخدامی با دستگاهها و سازمانهای دولتی
8-   عدم ورشكستگی به تقصیر و تقلب
9-   نداشتن محكومیت موثر كیفری

اشخاص حقیقی غیرایرانی 

1-   داشتن كلیه شرایط مقرر فوق الذكر باستثنای برگ پایان خدمت نظام وظیفه
2-   داشتن پروانه كار و اقامت معتبر
3-   عمل متقابل كشور متبوع آنها در مورد ایرانیان مقیم آن كشور
ج- اشخاص حقوقی (اعم از ا ینكه تشكیل و ثبت آنها در ایران بوده یا تشكیل آنها در خارج از كشور بوده و سپس در ایران به ثبت رسیده باشند. ) :
1- مدیران عامل و رئیسان هیئت مدیره شركتها باید دارای پروانه كار و ا قامت معتبر بوده و عدم ورشكستگی به تقصیر و تقلب و نداشتن محكومیت موثر كیفری باشند.
2- مدیران شركتهای تعاونی و شركتهای دولتی و شركتهای موضوع قانون حفاظت صنایع مشمول محدودیت نداشتن رابطه استخدامی با دستگاهها و سازمانهای دولتی نمی باشند.
3- مدیران شركتهای دولتی و شركتهای متعلق به نهادهای انقلابی و شركتهای قانون حفاظت صنایع كه حكم مدیریت آنان توسط سازمانهای دولتی صادر شده باشد از ارائه گواهی نداشتن محكومیت كیفری معافند.
4-   شركتهای باید واجد شرایط زیر باشند.

• داشتن دفاتر قانونی و ارائه اظهارنامه ثبتی
• دارا بودن از محل كسب مناسب با رشته فعالیت (ملكی یا استیجاری)
• داشتن حساب جاری در یكی از شعب بانكهای داخلی
• عدم ورشكستگی به تقصیر و تقلب

چگونگی تمدید كارت بازرگانی: دارنده كارت بازرگانی یا نماینده او با در دست داشتن گواهی از حوزه مالیاتی ذیربط و گواهی تغییرات در مدیریت و سایر تغییرات مربوط در صورتی كه دارنده كارت حقوقی باشد جهت انجام تشریفات تمدید به اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون مراجعه می نماید.

10 – مدارك موردنیاز جهت صدور كا رت بازرگانی :
الف- اشخاص حقوقی :
1-   تكمیل سه برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق بازرگانی
2-   دو برگ اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی كه به گواهی اداره ثبت شركتها رسیده باشد.
3-   اصل و كپی گواهی پلمپ دفاتر از اداره ثبت شركتها
4-   دو برگ كپی تقاضانامه ثبت شركتهای داخلی و شركت نامه رسمی (برای شركتهای با مسئولیت محدود)
5-   دو برگ كپی اظهارنامه ثبت شركتهای سهامی خاص / عام (برای شركتهای سهامی)
6-   دو برگ روزنامه رسمی در مورد تاسیس و تغییرات شركت
7-   دو برگ كپی اساسنامه شركت
8-   اصل و كپی گواهی عدم سوء پیشینه مدیرعامل
9-   دو سری كامل كپی از تمام صفحات شناسنامه مدیرعامل و رؤیت اصل آن
10-   چهار قطعه عكس 4×6 مدیرعامل (جدید- تمام رخ و ساده)
11-   دو برگ كارت پایان خدمت و معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رویت اصل آن
12-   تكمیل پنج برگ فرم مشخصات بازرگانی
13-   اصل و كپی گواهی بانك مبنی بر حسن اعتبار بانكی شركت
14-   اصل و كپی فرم تعهدنامه دریافت كارت بازرگانی و تصدیق امضاء مدیرعامل توسط دفتر اسناد رسمی
15-   دو سری كپی از كلیه صفحات سند مالكیت ملك یا ارائه اجاره نامه محل كار
16-   دو برگ اصل و كپی فیش چهارصد و چهل هزار ریالی كه به حساب جاری مربوطه واریز شده باشد.

تذكرات

كارمندان تمام وقت دستگاههای دولتی نمی توانند كارت بازرگانی دریافت نمایند.
در صورتی كه مدیرعامل نتواند برای انجام امور مربوطه شخصاً مراجعه نماید مراجعه كننده ملزم به ارائه كارت وكالتنامه رسمی و یا معرفی نامه از طرف شركت می باشد.
هر شخص بیش از یك كارت بازرگانی اعم از حقوقی یا حقیقی نمی تواند داشته باشد.

ب- آشنایی با برخی مفاهیم و واژه های اساسی در بازرگانی خارجی – اشخاص حقیقی :

1-   تكمیل سه برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق بازرگانی
2-   تكمیل پنج برگ فرم مشخصات بازرگانی
3-   اصل و كپی فرم بانكی مبنی بر حسن اعتبار بانكی (فرم الف)
4- اصل و كپی فرم مشخصات فردی و اعلام معرفین (فرم ج) و كپی كارت بازرگانی بانضمام نامه كتبی از معرفین مبنی بر تائید تجاری بیش از 3 سال (دارندگان مدارك دانشگاهی لیسانس و همچنین دارندگان مجوز تولید از یكی از وزارتخانه های تولیدی نیاز به معرف ندارند. )
5- اصل و كپی فرم تعهدنامه دریافت كارت بازرگانی و تصدیق امضاء متقاضی توسط دفاتر اسناد رسمی (فرم د)
6-   دو برگ اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی كه به گواهی اداره ثبت رسیده باشد.
7-   اصل و كپی گواهی پلمپ دفاتر از اداره ثبت شركتها
8-   اصل و كپی گواهی عدم سوء پیشینه
9-   چهارقطعه عكس 4×6 (جدید- تمام رخ و ساده)
10-   دو سری كامل كپی از تمام صفحات شناسنامه (سن متقاضی 18 سال تمام) و رؤیت اصل آن
11-   دو سری كپی كارت پایان خدمت یا كپی معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رؤیت اصل آن
12-   دو سری كپی از كلیه صفحات سند مالكیت یا ارائه اجازه نامه محل كار
13-   اصل و كپی فیش چهارصد و چهل هزار ریال كه به حساب جاری مربوطه واریز شده باشد.

مهم:

•  عدم اشتغال تمام وقت در دستگاههای دولتی
• حضور متقاضی در كلیه مراحل الزامی است.
• هر شخص حقیقی یا حقوقی بیش از یك كارت نمی تواند داشته باشد

اطلاعات مهم

گواهی مبدأ که با نام Certificate of Origin اغلب به اختصار C/O، نیز شناخته می شود یکی از اسناد مهم در بازرگانی محسوب می‌شود. سندی است که به طور گسترده در معاملات تجاری بین‌المللی استفاده می‌شود و گواهی می‌دهد که کالای فهرست‌شده در آن معیارهای خاصی را برآورده کرده است تا به‌عنوان منشأ یک کشور خاص در نظر گرفته شود.

گواهی مبدأ / اظهارنامه مبدا عموماً توسط صادرکننده یا سازنده تهیه و تکمیل می شود و ممکن است منوط به تأیید رسمی توسط شخص ثالث مجاز ( که در ایران متولی آن اتاق بازرگانی می باشد ) دستورالعمل صدور گواهی مبدا توسط اتاق های بازرگانی در سطح جهان توسط اتاق بازرگانی بین المللی ICC صادر می شود.در بسیاری از موارد برای دولت‌ها، گمرکات و بانک، کشور تولید‌کننده کالا حائز اهمیت می‌باشد چرا که دولت‌ها برای کشورهای مشخصی تعرفه‌های ترجیهی در نظر می‌گیرند، که در چنین شرایطی ارائه این سند در کنار سایر اسناد حمل لازم و ضروری است.

خاطرنشان می شود که فصل 2 کنوانسیون تجدیدنظر شده کیوتو تعریف دقیقی از “گواهی مبدا” ارائه می دهد :
گواهی مبدأ به معنای فرم مشخصی است که کالا را شناسایی می‌کند، که در آن مقام یا نهادی که صلاحیت صدور آن را دارد، صریحاً تأیید می‌کند که کالایی که گواهی به آن مربوط می‌شود، منشأ یک کشور خاص است. این گواهی همچنین ممکن است شامل اعلامیه تولید کننده، تولید کننده، تامین کننده، صادرکننده یا سایر افراد ذیصلاح باشد.

سازمان جهانی گمرک، گواهی یا گواهینامه مبدأ را به شرح ذیل تعریف می کند:
عبارت است از سند خاص شناسایی کالاها که در آن مقام یا ارگان صالحی که به او اختیارصدورگواهی مبدأ داده شده است، صریحاً گواهی می کند کالاهایی که گواهینامه مربوط به آن ها می شود، درکشورمعینی به وجودآمده است. این گواهی ممکن است همچنین حاوی یک اظهارنامه از طرف سازنده، تولید کننده، تهیه کننده، صادرکننده یا سایر اشخاص صلاحیت دار باشد.

انواع گواهی مبدا

گواهی‌های مبدأ را می‌توان به دو نوع کلی تقسیم کرد:  ترجیحی و غیر ترجیحی.

 گواهی مبدا ترجیحی

ادارات گمرک برای کشورهایی که موافقت‌نامه‌های ترجیحی را امضا کرده‌اند، به‌عنوان‌مثال کشورهای عضو اتحادیه اروپا، نفتا و آسه آن، گواهی مبدأ ترجیحی صادر می‌کنند. نرخ‌های مالیات کاهش‌یافته تنها در صورتی قابل اعمال است که اصل سند در گمرک ارائه شده باشد و به فاکتور تجاری اشاره شده باشد. شماره گواهی مبدأ باید در فاکتور تجاری موجود باشد.  این نوع گواهی مبدأ را با نام گواهی فرم A  نیز می شناسند.

 گواهی مبدا غیر ترجیحی

گواهی مبدأ غیر ترجیحی توسط مؤسسه خودگردان اقتصادی مربوطه صادر می‌شود که با مؤسسات مشابه در سایر کشورها همکاری داشته است. چنین گواهینامه‌ای محل تولید را به همان شیوه ترجیحی مشخص می‌کند.

بااین‌حال، کالاها مشمول رسیدگی ترجیحی نمی‌شوند، یعنی واردکننده نمی‌تواند از نرخ‌های تعرفه کاهش‌یافته استفاده کند. این نوع سند زمانی مفید است که تحریم در یک کشور معین اعمال شود.

هر دو نوع گواهی مبدأ برای اهداف مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرند و مبانی قانونی مختلفی صدور آنها را تنظیم می‌کند. دریافت گواهی ترجیحی و غیر ترجیحی برای نوع خاصی از کالاهای صادراتی امکان‌پذیر است.

تنها بر اساس مقررات خاص، امکان دریافت دو گواهی ترجیحی برای یک نوع کالا وجود دارد. بااین‌حال، دریافت دو نسخه اصلی از یک نوع گواهی غیرممکن است که باید هنگام انعقاد قرارداد تجاری در نظر گرفته شود.

انواع گواهی مبدا که از سوی اتاق بازرگانی صادر می گردد:

• فرم:  A  برای صادرکردن محصول به کشورهای اروپایی، آمریکایی، اقیانوسیه، ترکیه، ژاپن، روسیه، بلاروس، اوکراین، قزاقستان از این نوع سند استفاده می‌شود. برای صادرکردن این نوع گواهی مبدأ از فرم GSP استفاده می‌کنند.
• CERTIFICATE OF ORIGIN : برای صادرکردن کالا به کشورهای آسیایی و آفریقایی از این نوع سند استفاده می‌کنند.
• CT3 : برای صادرات محصولات (519 قلم کالا) به کشورهای اوراسیا (روسیه ، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان)
• MENŞE İSPAT BELGESİ : جهت صادارت ( اقلام توافق و تعیین شده بین ایران و ترکیه) به کشورترکیه

فرم گواهی مبدأ شامل جزئیات زیر خواهد بود:

• نام، آدرس و تلفن صادرکننده کالا به طور کامل.
• نام، آدرس و تلفن واردکننده کالا به طور کامل.
• ذکر نام بندر برای بارگیری کالا و نام بندر و کشور تحویل و تخلیه بار.
• نوع حمل از نظر دریایی، زمینی، ریلی یا هوایی.
• مهر تأیید اتاق بازرگانی کشور صادرکننده.
• شماره ردیف کالا.
• مشخصه‌های خاص کالا و بسته‌بندی‌ها.
• تعداد و نوع بسته‌بندی‌ها و همچنین توضیحی از ماهیت و مشخصات کالای هر بسته.
• شماره تعرفه مشخص‌کننده کالای موردنظر در کشور صادرکننده.
• وزن خالص و ناخالص کل بار.
• شماره و تاریخ فاکتور صادر شده.
• مهر و امضا اتاق بازرگانی کشور مبدأ برای تأیید گواهی.
• مهر و امضای کمپانی صادرکننده  برای تأیید اطلاعات موجود در گواهی مبدأ.