موانع و مشکلات صادرکنندگان آذربایجان شرقی

موانع و مشکلات صادرکنندگان آذربایجان شرقی

سامان وطنخواه علمدار
شرکت ارسا تجارت گستر آذر ارس

اصلی ترین مانع بر سر راه صادرات، تحریم است
در حـال حاضـر مسـئله ی تحریـم باعـث شـده اسـت کـه برگشـت ارز حاصـل از صـادرات بـه کشـور مشـکل شـود. از یـک سـو قانـون مـا را متعهد بـه برگردانـدن ارز می کنـد، امـا از سـویی دیگر ایـران در کشـورهای خارجی نه سـوئیفت دارد، نـه حسـاب بانکی و نه امکان وارد کردن مسـتقیم اسـکناس، بـه همیـن دلیـل مـا بـرای بازگردانـدن ارز بـه کشـور، واردات انجـام دهیم که همیـن امـر رونـد کار را بـرای مـا سـخت تر می کنـد؛ چـرا کـه خـود پروسـه ی واردات کلـی موانـع و چالـش دارد. در کنـار ایـن عوامـل باید به مشـکلات مربـوط به حمل ونقل، لجسـتیک، نبـود تریلی یخچالـ دار و… نیز اشـاره کرد.

 

جمال صفائیان
شرکت ترمه بافت آذر

موانع صادرات یک واحد درسی است
هنـگام سـخن گفتـن از موانع صـادرات در ابتـدا باید به پیش پـا افتاده ترین مـورد کـه همـان تامیـن مـواد اولیه اسـت، برگردیـم. در صنعت ما این مشـکل از همـان ابتـدا بوده اسـت. در حـال حاضر چون مـواد اولیه مـا از بورس تامین می شـود، قیمـت بالاتـر از نـرخ جهانـی درمی آیـد؛ بـا توجـه بـه وجـود فضای رقابتـی در بـورس، دلاری کـه بـه طـور مثـال در بـازار آزاد 33 هـزار تومـان معاملـه می شـود، در بـورس بـه 40 هـزار تومـان می رسـد، این در حالی اسـت کـه مبنـای بـورس ارز نیمایـی اسـت. بـا ایـن اوصـاف وقتـی مـا می خواهیـم محصولـی را صـادر کنیـم، به دلیـل قیمت تمام بـالا، در بازار جهانـی از رقابت بـاز می ماند. مشـکل دیگـری کـه مـا صادرکننـدگان بـا آن دسـت بـه گریبـان هسـتیم، مسـئله برگشـت پـول صـادرات اسـت. بـه دلیـل نبـود شـعب بانـک ایرانـی در کشـورهای دیگـر، مـا بایـد بـرای بازگشـت پـول محصـولات صادراتـی بـه صرافی هـا مراجعـه کـرده و بابت حوالـه ی پول هم هزینـه ی هنگفتی پرداخت کنیـم. صرافی هـا بـه مـا ریال می دهنـد، اما دولت از مـا دلار می خواهـد، اما از مـا نمی پرسـد کـه چطـور بایـد بـا خـود دلار بیاوریم! بـه نظـر مـن در شـرایطی کـه سیسـتم بانکـی تحریـم اسـت، دولت بایـد از صادرکننـده حمایـت کنـد، نـه اینکـه از پایش بکشـد.

 

 

میر جلال سید جلالی
شرکت نگین گام پارس

اول باید صادرات کنیم که بعد مشکل پیش بیاید
مشـکل بـزرگ و اساسـی مـا این اسـت که عملا در کشـور جلـوی صادرات را گرفته انـد. مـا قبال به کشـور ترکیه صادرات داشـتیم، اما بعد از محدود کـردن واردات از ترکیـه، ایـن کشـور از سـال 98 متقابلا واردات قیـر از ایـران را ممنـوع کرده اسـت، بـه تبـع آن صـادرات مـا بـه گرجسـتان بـه دلیـل مشـکل عبـور کالا از ترکیـه نیـز تقریبـا قطع شـده اسـت. ما عملا فقـط بازار ارمنسـتان را در دسـت داریم. در ایـن شـرایط کشـور عـراق محصولاتـش را بعـد از عبـور از ایـران و ترکیه به راحتـی بـه گرجسـتان می فرسـتد، مـا نیـز بعضـا مجبـور می شـویم تولیدات خـود را بـه اسـم عـراق به این کشـور بفرسـتیم. در اصـل مـا نمی توانیـم صادراتی انجـام دهیم که به دنبال آن مشـکل هم بـه وجـود بیاید. در این اوضاع مشـکل مربـوط به اخذ عـوارض و ارزش افزوده را هـم کـه اضافـه کنیـد، متوجـه سـختی هایی کـه تولیدکننـدگان می کشـند، می شوید.

 

 

جعفر فرجی پور
شرکت کیسه تبریز

عمده ترین مشکل ما تهیه ی مواد اولیه است
تامیـن مـواد اولیـه ی تولیـد مشـکلی اسـت کـه مـا تولیدکننـدگان در ایـن صنـف همـواره بـا آن مواجـه بـوده و هسـتیم. تصـور کنیـد شـرکت مـا بـا کارخانجـات سـیمان قـرارداد بسـته و متعهد به تامیـن محصـولات درخواسـتی طـی زمـان مشـخص بـا قیمـت معیـن شـده اسـت، امـا به دلیـل افزایش لجام گسـیخته ی قیمـت مواد اولیـه عملا قیمت تمـام شـده بـرای محصول، بیشـتر از مبلـغ قرارداد تمام می شـود. بـا این حال بـا توجـه بـه تعهـد اخلاقی که بـه مشـتری داریـم و همچنین چـک تضمینی کـه به شـرکت طرف قـرارداد داده ایم، نمی توانیم سـفارش را لغـو کنیم. در این شـرایط اگـر کار کنیـم، چطور کار کنیـم؟ اگر کار نکنیم چه کسـی چک های برگشـتی مـا را پـاس می کند؟! مـن نمی دانـم چـرا زمانی که خـود ما در کشـور تولید داریم، باید مـواد اولیه کم عرضه شـود و قیمت هـا افزایش یابد؟

 

حسین دقیقی
توسعه تجارت نگین پارس ایرانیان

بانک ها و گمرک اصلی ترین موانع صادرکنندگان
گمـرک و بانک هـا بـا سـنگ اندازی، بیشـترین اذیـت را بـه صادرکننـدگان می دهنـد. بانک هـا در شـرایطی کـه بـه خاطـر تحریم بـا مشـکلات متعددی مواجـه هسـتیم مـا را ملـزم بـه رعایـت تعهـد ارزی می کننـد و این قضیـه واقعا مـا را به دشـواری انداخته اسـت. از طرف دیگـر گمرک و اداره ی اسـتاندارد هر کـدام بـه نحـوی باعـث پیچیده شـدن امور می شـوند. مـا صادرکننـدگان مـدام بـه کشـورهای دیگـر رفتـه، خودمـان را بـه آب و آتـش می زنیـم تـا بـرای محصولاتمـان بازاریابـی کنیم، امـا در نهایـت به دلیل موانعـی کـه در کشـور خودمـان داریـم، از سـوی کشـور مقصد مجرم شـناخته می شـویم. بایـد در کشـور آنقـدر بـه صادرکننده اهمیـت داده شـود، که در ایـن اوضاع سـخت از فعالیت دلسـرد نشود.

 

میر محمد موسی زاده
کارخانه خشکبار میر محمد موسی زاده

وظیفه ی دولت حمایت از باغ دار و صادرکننده است
بسیاری از باغ داران شهرستان های ملکان، بناب، عجب شیر و مراغه که تاکستان انگور دارند، محصول باغ های خود را در ابتدا در بازارهای داخلی عرضه می کنند، اما به دلیل نبود استقبال از یکسری محصولات، 90درصد آنها را به شکل انگوری درآورده و برای صادرات به ما می فروشند. ما نیز اقدام به صادرات انگور و کشمش به برخی کشورهای عربی و کشورهای آسیای میانه می کنیم. اما در این بین با دو مسئله ی مهم مواجه هستیم اولی قیمت تمام شده ی محصولات عرضه شده ی ما در کشورهای مقصد است که مانع از فروش آن می شود، به طوریکه اکنون کشور ازبکستان عملا به خاطر قیمت تمام شده ی پایین، در بازار فروش از ما جلو زده است. دومین مورد که به ضرر باغ دار تمام می شود، اخذ نیم درصد گمرکی از کشاورز است. کسی نیست بگوید آخر کشاورز ارز نیمایی چه می داند چیست؟ یا چرا باید هزینه ی گمرک بدهد؟! این انصاف نیست کشاورزی که با سن بالا و به سختی هزینه های خانواده اش را تامین می کند، چنین هزینه های اضافی را متحمل شود. زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی، برای صادرکنندگان مشوق هایی در نظر گرفته بودند و این کار ما را دلگرم می کرد، اما الان ما جز ضرر و زیان هیچ نتیجه ای از فعالیت هایمان نمی بینیم.

 

محمدعلی آقائی زاده نیکجو
نقشینه چاپ تبریز

«تحریم»اصلی ترین چالش صادرکنندگان
اصلی تریـن چالـش امـروز مـا صادرکننـدگان مسـئله ی تحریم اسـت که به تنهایـی به بـروز انواع مسـائل انجامیده اسـت. مشـکلات مـا صادرکننـدگان زیـاد اسـت، امـا در واقـع منشـاء بیشـتر ایـن مشـکلات بـه تحریم ها بازمی گـردد، از ابتدایی ترین مواحل تولیـد تا صادرات! اگـر ایـن مشـکل رفع شـود، باقـی قضایـا قابل حل هسـتند. یکـی از مـواردی کـه از همیـن تحریم هـا سرچشـمه می گیـرد، مقولـه ی بازگشـت پـول صـادرات بـه کشـور اسـت. رفـع تعهـد ارزی از جملـه مشـکلات صادرکننـدگان اسـت. دولت خواسـتار بازگشـت ارز حاصـل از صـادرات از ما اسـت، مـا هم در واقع همین خواسـته را داریـم، امـا راهـی بـرای ایـن کار در عمل وجـود ندارد.

 

میر علی حسنی کجاباد
تولیدی تبریز مهیان گاز

سیاست خارجی ایران در صادرات ضعیف عمل می کند
سیاسـت خارجـی مـا در زمینـه ی سیاسـت ضعیـف عمـل کـرده اسـت. مــا هیــچ ارتباطــی بــا کشــورهای خارجــی نداریــم. فقــط توانســته ایم تــا حـدودی بیـن کشـورهای عربـی بـازار بـه دسـت بیاوریـم. ایـن در حالـی اســت کــه وزارت امــور خارجــه بایــد بــا تعامــات دیپلماتیــک راه را بــرای صادرکننــدگان همــوار می کــرد. امـروز بـرای سـاده ترین معاملـه و تجـارت در عرصـه ی بین الملـل بایـد تعهـد داد، امـا مـا حتـی بانکـی قانونـی و رسـمی در خـارج از ایـران نداریـم، در نتیجــه آنهــا مــا را بــرای عقــد قــرارداد بــه رســمیت نمی شناســند و در نهایـت مـا نمی توانیـم سـهمی در بازارهـای جهانـی بـه دسـت بیاوریـم. بـه فـرض هـم بـا هـزار زور و زحمـت قـراردادی بسـته و محصولاتمـان را صـادر کنیـم، تـازه در ایـن لحظـه بایـد فکـر نحـوه ی انتقـال ارز باشـیم و در ایـن مـورد یـا بایـد بـه صرافـی مراجعـه کنیـم یـا بـه طریقـی خودمـان پـول را مسـتقیم بـه کشـور بیاوریـم.

 

صمد صفایی کجابادی
تولیدی صنعتی آیسان خزر

چین در حال تصاحب بازارهای ایرانی در منطقه
رقبـای خارجـی به خصـوص چیـن بـازار ایـران را در عـراق و سـوریه تسـخیر کـرده اسـت. تنهـا دلخوشـی مـا ایـن بـود کـه چیـن بـه دلیـل دوری از ایـن دو کشـور وارد تعامـل تجـاری با آنها نمی شـود، اما اکنـون از طریق باربـری دریایی نـه تنهـا بـه سـهولت بـه بازارهـای منطقـه راه یافته اسـت، بلکـه به دلیـل اینکه کیفیـت محصولاتـش یـا بـا تولیدات ایرانـی برابر یا بیشـتر از آن اسـت، و قیمت محصـولات نیـز ارزان تـر اسـت، بـازار را به تسـخیر خـود درآورده اسـت. ما از قدیم الایام با مشـکلات عدیده ای از قبیل مشـکلات ارزی، صرافی ها، نوسـان قیمـت ارز و… در حـوزه ی صادرات مواجه بوده و هسـتیم، اما چین طی دو- سـه مـاه اخیـر، تازه تریـن و مهم ترین دغدغه ی ما اسـت که اگـر فکری در ایـن زمینـه نکنیم، بـه زودی باید با همین بازارهـا نیز خداحافظی کنیم. از یـک طـرف مـا بـا مسـئله ی نبـود قانـون ثابـت در زمینـه ی واردات مواجه هسـتیم؛ یـک روز قانونـی را بـه تصویـب می رسـانند و روز بعـد لغـو می کننـد. یـک روز واردات فلان کالا مجـاز اسـت و روز بعـد غیـر مجاز. همیـن امر باعث سـردرگمی می شـود. از طـرف دیگـر مـا را ملـزم بـه تعهـد ارزی می کنند. خـب زمانی که مـن ارز را بـا نـرخ آزاد می خـرم، چه انتظـاری دارند بـا ارز نیمایی محصول را به کشـور وارد کنـم؟! چه کسـی قرار اسـت ایـن مابه التفاوت را بـه من صادرکننـده بدهد؟!

 

علی جوهری کجاباد
آرام کالای سبلان

تعهد ارزی، مانع اصلی سر راه صادرات
تعهد ارزی، اصلی ترین مانع صادرات در ایران است. زمانی که من صادرکننده به عنوان مثال 20 میلیارد دلار فروش می کنم، باید دو میلیارد تومان هزینه ی دارایی و تعهد ارزی و… بدهم. اکثر فروش های ما به کشورهای همسایه ریالی است، وقتی ما با ریال داد و ستد می کنیم، اداره ی دارایی فروش ما را داخلی حساب کرده و علاوه بر تعهد ارزی، ما باید به دارایی هم جواب پس بدهیم. در این بین مشخص نیست زمانی که اظهارنامه، بارنامه و تمام اسناد ما موجود است، دارایی با چه حساب و کتابی نرخ تعیین می کند، خدا می داند. وقتی من کالایی را 30دلار می فروشم، گمرک همان کالا را 50دلار قیمت گذاری می کند. معلوم نیست معیار ارزش گذاری محصولات در گمرک بر چه مبنایی است. مابه التفاوت ارز نیمایی با ارز آزاد تقریبا سه هزار تومان است. دولت در این شرایط به ما می گوید با ارز آزاد صادر کنید، با ارز نیمایی واردات انجام دهید. در نتیجه به دلیل این مابه التفاوت ما با ریال داد و ستد می کنیم. از طرفی ما نمی توانیم از کشوری مثل افغانستان و عراق به هنگام معامله بخواهیم که به ما دلار بدهند.

 

علیرضا ولی زاده سرابی
شرکت پالایش نگین سیاه آذربایجان

تاخیر در پرداخت ارزش افزوده به ضرر صادرکننده است
دولـت بـا تاخیـر در پرداخـت ارزش افزوده باعث می شـود مـا صادرکنندگان متضـرر شـوند. بـه عنـوان مثـال ما دولـت حـدود 10میلیـارد دلار از سـال 98 بایـد بـه مـن ارزش افـزوده پرداخت کند، اما هنوز بعد از سـه سـال هیچ مبلغی دریافـت نکرده ایـم. طـی این سـه سـال قیمـت دلار چندین برابر شـده اسـت و برابـری ریـال تـا حـد زیـادی پایین آمـده. کارهایـی که بـا 10میلیـارد دلار چند سـال قبـل می شـد انجـام داد، اکنون نمی شـود، حـل کرد. مـا قبال بـه کشـورهای ارمنسـتان، گرجسـتان، ترکیـه و ونزوئلا صـادرات داشـتیم، امـا الان بـه دلیل اینکه قیمت نهایی تولیدات ایرانی نسـبت به سـایر کشـورها گرانتـر تمـام می شـود، عملا از رقابـت بازمانده ایـم. در حـال حاضر کشـور عـراق بـه دلیـل پایین بودن قیمـت نهایی محصـولات، بازار گرجسـتان را از دسـت مـا درآورده اسـت. و تنهـا بخـش کوچکی از بازار ترکیه و ارمنسـتان فعال در اختیـار ما مانده اسـت. مـورد دیگـری کـه مـا بـا آن درگیـر هسـتیم بحـث مالیـات اسـت، «قیـر» محصـول نهایـی ما اسـت، اما دولـت آن را محصول نیمه خام حسـاب می کند و شـامل مالیـات بیشـتری می شـود.

 

محمد حمل کاری
گروه صنعتی آریا سهند تبریز

عدم ثبات قیمتی در بازار، کمر کارخانه داران را شکسته است
قیمت هــا در ایــران بــه هیــچ وجــه ثابــت نیســت و همیــن امــر یکــی از چالش هـای اساسـی تولیدکننـدگان و صادرکننـدگان اسـت. عدم ثبـات قیمتی در بـازار  کمـر کارخانـه داران را شکسـته اسـت. عـاوه بـر ایـن بـازار بـه کوچک تریــن مســائل نیــز واکنــش نشــان می دهـد و میــزان فــروش کاهـش می یابـد. در ایـن شـرایط مـا ملـزم بـه دادن مالیـات هسـتیم، امـا زمانـی کـه هنــوز ســودی نکرده ایــم، نمی توانیــم ســر وقــت مالیــات خــود را پرداخــت کنیــم. همیــن امــر دوبــاره باعــث دیرکــرد شــده و مــا دوبــاره بایــد هزینــه ی بیشـتری پرداخـت کنیـم. در کنـار ایـن مـوارد بایـد بحـث گمـرک و عـدم بازگشـت ارزش افـزوده سـر وقـت مقـرر را اضافـه کـرد کـه دسـت مـا را کاملا بسـته اسـت. آیـا در ایـن شــرایط می تــوان در بازارهــای جهانــی رقابــت کــرد؟

 

فرهاد اللهقلی یاری بناب
فولاد جاوید بناب

محدودیت مبادی خروجی و بخشنامه های خلق الساعه بلای جان صادرکنندگان
اینجا شرایط به گونه ای است که در عرض 24ساعت صادرات چیزی که آزاد بود به یکباره ممنوع می شود. ما دیگر به این بخشنامه های خلق الساعه عادت کرده ایم. از سوی دیگر زیرساخت های گمرک برای صادرات اصلا فراهم نیست. مدت زمانی که محصول ما در گمرک برای ترخیص یا حتی یافتن ماشین حمل در آن سوی مرز معطل می ماند، هزینه ی خواب ماشین را به ما تحمیل می کند. در بیشتر کشورهای همسایه تحویل بار در مقصد است، اما ما در اینجا باید پس از عبور از گمرک محصول را دوباره از خودروی ارسالی خودمان خارج کنیم و در خودرویی که شرکت خارجی طرف قرارداد فرستاده است، بار بزنیم. همین امر باعث می شود کیفیت بسته بندی محصول به دلیل جابجا شدن مداوم پایین بیاید و مشتری ناراضی شود. مشکل دیگری که ما با آن مواجه هستیم، محدودیت مبادی های خروجی است. در غرب کشور ما شش مبادی خروجی داریم اما کالاها اکثرا فقط از یک مرز می توانند خارج شوند، به همین دلیل در مرزها ازدحام ایجاد می شود، این در حالی است که اگر کالاها بتوانند از چند مرز عبور کنند، دیگر در مرز معطل نمی مانیم. از طرف دیگر پول ما سال ها در خزانه ی گمرک می خوابد و تازه پس از چند سال همان مبلغ بدون در نظر گرفتن تورم به حساب ما واریز می شود و ما دوباره متضرر می شویم. واحدهای تولیدی و صادراتی واقعا الان فشار بزرگی را متحمل می شوند، ما نه تنها مشوق های صادراتی نداریم، بلکه با انواع و اقسام چالش ها و محدودیت ها مواجه هستیم.

 

محمدرضا اسمعیل نائینی
پالایش نفت جی ارس

همخوان نبودن محاسبات گمرک با نرخ صادرکنندگان معضل بزرگ صادرکنندگان
معضـل بزرگـی که داریـم، همخوان نبودن محاسـبات گمرک بـا نرخ فروش مـا صادرکننـدگان اسـت. معلـوم نیسـت چرا گمـرک هزینـه ای که ما مشـخص می کنیـم را قبـول نـدارد و بـا نـرخ بالاتـری قیمت را ثبـت می کند. عدم بازگشـت ارزش افزوده نیز مشـکل دیگر ما اسـت. ما قبل از هر کاری 9 درصـد ارزش افـزوده بـه تولیدکننده پرداخـت می کنیم، اما چـون دولت این مبلغ را بـا تاخیـر چند سـاله به مـا برمی گرداند، مـن صادرکننده مجبور می شـوم برای جبـران ایـن هزینـه، قیمـت محصـول را افزایـش دهـم. در نهایـت قیمـت تمام شـده در ایـران بـالا مـی رود و چـون هزینه هـا مقـرون به صرفه نیسـت، مشـتری رغبتـی بـرای خریـد از خود نشـان نمی دهد. خریـد مـواد اولیـه از بـورس، الـزام بـه تعهـد ارزی، عـدم ثبـات قیمت هـا و چنـد نرخـی بـودن نـرخ ارز در ایـران، همـه و همـه از چالش هـای پیـش روی صادرکننـدگان محسـوب می شـوند.

 

جلال عیوضی زاده خسروشاهی
بازرگانی خسروشاهی

بانک ها حامی صادرکنندگان نیستند
قوانیـن بانکـی کشـور طوری اسـت که متاسـفانه نه تنهـا از صـادرات حمایت نمی شـود، بلکه بیشـتر سـد راه ما می شـوند. دولـت و بانک هـا بایـد تسـهیلات در اختیار صادرکننـدگان قرار دهنـد، اما در عمـل ما چنیـن حمایتـی را ندیده ایم. مـا از ابتـدا بـا بانـک صـادرات کار کرده ایم، اما متاسـفانه سیسـتم ایـن بانک متعلـق بـه عهـد بـوق اسـت. و مبالـغ واریـزی 24 تـا 48 سـاعت طول می کشـد تـا به حسـاب بنشـیند. اگر هم بخواهیـم بانک دیگـری را جایگزیـن کنیم، تمام سـوابق کاری مـا از بیـن می رود. ما صادرکننده ی میوه هسـتیم و دسـترنج باغ دار را پس از بسـته بندی در بازار عرضـه می کنیـم. ایـن محصـولات فسـادپذیر هسـتند و همین امـر کار مـا را در مـرز و گمـرک دوچنـدان می کنـد. مخصوصا با قوانین و شـرایط سـخت گمرکی کـه در ایـران داریـم! تـازه مـا در ازای صـادرات برای ارزآوری به کشـور، مـوز وارد می کنیـم. متاسـفانه محصـولات مـا چنـد روز در گمـرک می ماننـد. هزینه ی هر روز خـواب خـودرو در گمـرک 150دلار اسـت، اگـر سـه روز بار در گمـرک بماند، می شـود 450دلار. زمانـی مـا بـه کشـور بلغارسـتان هـم صـادرات داشـتیم امـا الان تنهـا بـا کشـورهای عـراق، افغانسـتان و آسـیای میانـه در تعامـل هسـتیم.

 

سید امیر سیاوش مقیمی اصل
تولیدی مهر اصل

عرضه ی کالا در بورس به ضرر صادرکننده است
زمانـی کـه کالا یـا محصولـی در بـورس عرضـه می شـود، بـه دلیـل رقابتـی بـودن عمال قیمت دلار بیشـتر از نـرخ آزاد بـرای ما تمام می شـود. این قضیه به هیـچ وجـه نـه به نفـع تولیدکننـده اسـت و نـه صادرکننده. قیمـت داخلـی مـواد اولیـه بـا توجـه بـه اینکـه نـرخ ارز یکسـان نیسـت، مـا را دچـار مشـکل می کنـد. مـا ارز را گاه با قیمـت آزاد می خریم گاه بـا قیمت نیمایی. بـا یـک قیمـت ارزی صـادر می کنیم، بـا قیمت دیگر بایـد وارد کنیم. این شـرایط اصال بـه نفع ما نیسـت. در تمام کشـورهای همسـایه، ماشـین آلات از حقوق گمرکی معاف هسـتند، امـا مـا نـه تنهـا چنیـن معافیتـی نداریـم، بلکـه از جیـب خودمـان ارزش افـزوده پرداخـت می کنیـم و بـه همین دلیـل مجبور می شـویم برای جبـران هزینه های ارزش افـزوده و گمـرک قیمـت نهایـی را 25 تـا 30 درصـد افزایـش دهیم. در کشـورهای همسـایه تمـام زیرسـاخت ها بـرای تولیدکننده از قبیـل زمین، آب و بـرق و گاز و … بهراحتـی مهیـا می شـود، امـا مـا در همیـن امـر سـاده هـم مشـکل داریم. سـایت اداره ی گمـرک هیـچ وقـت بـه روز نیسـت و مبنـای مشـخصی بـرای قیمت گـذاری وجـود نـدارد.