رییس اتاق تبریز:
نقشه ی راه مناسبی برای صادرات طراحی نشده است.
یونـس ژائلـه، رییـس اتـاق بازرگانـی تبریز پاسـخگوی سـوالات ویژه نامه اتـاق تبریز با محوریت «نقشـه راه توسـعه ی صـادرات غیرنفتـی توسـط بخـش خصوصی بـا ربع قرن تجربه» بـود. وی در ایـن گفتگو معتقد بود تاکنون نقشـه ی راه مناسـبی برای صادرات طراحی نشـده اسـت و اینکه از علم بازارسنجی و بازاریابی برخوردار نیستیم و همیشه صرفا آنچه را کـه تولیـد کرده ایـم بـه بـازار عرضه می کنیـم و هرگز به دنبال آن چیزی نیسـتیم که بـازار می خواهد. به عبـارت دیگر ما به جـای اینکـه از طریـق بازارسـنجی به سـمت محصول حرکت کنیم، از سـمت محصول بـه طرف بازار پیـش می رویم. وی در ایـن گفتگو به ضعف محتوای آموزشـی دانشـگاه ها، اهمیت لجسـتیک و حمل و نقل بین المللـی و تلاش برای رفـع مشـکل سـرمایه در گـردش و نقدینگی تولید و صادرکنندگان تاکید کـرد. در ادامه، این گفتگـو را می خوانید:
ژائلـه درپاسـخ بـه ایـن سـوال کـه بـه نظر شـما برگـزاری 25 دوره همایـش ملـی توسـعه ی صـادرات غیرنفتـی موفقیت آمیـز بوده اسـت یـا نه؛ گفـت: اینکه بگوییـم از این همایش هـا، نتیجـه ای کسـب نکرده ایـم، درسـت نیسـت و قطعـا یـک سـری موفقیت هایـی به دسـت آورده ایـم. اگـر اولیـن همایـش توسـعه ی صـادرات غیـر نفتـی را بـا آخرین دوره ی همایـش مقایسـه کنیـم، متوجـه می شـویم کـه در چـه جایگاهی قـرار داشـتیم و اکنون در کجا هسـتیم. بهتر اسـت اینطـور بگوییـم کـه ایراداتی داریـم و می تـوان بهتر از وضعیـت فعلـی نیز باشـیم. وی تشـریح کـرد: هـدف از ایـن همایـش بررسـی نقـاط ضعـف در طـول سـال های گذشـته و تلاش بـرای رفـع ایـن نقـاط ضعـف اسـت. هـدف مـا تخریـب نیسـت بلکـه می خواهیـم بـا برگـزاری ایـن همایش هـا و بـه چالـش کشـیدن مسـئولان، بـه نقطـه ی مطلـوب رسـیده و بتوانیـم مشـکلات موجـود در حـوزه ی اقتصـاد و صـادرات را بـرای سـال آینـده حـل کنیـم.
رئیـس اتـاق تبریـز ادامـه داد: مـا نسـبت بـه وضعیـت فعلـی، رضایـت کامـل نداریـم و معتقـد هسـتیم جای رشـد وجـود دارد و بـا توجه بـه ظرفیت های موجود می تـوان رو به جلـو حرکـت کرد. لـذا برگـزاری این همایش اهمیـت زیادی دارد و تمامـی اتاق هـای بازرگانـی باید حضوری فعـال در آن داشـته باشـند و مـا نیـز از دیـدگاه و نظـرات آنهـا اسـتفاده کنیـم. چه بسـا در این همایـش، راهکارهای مناسـبی برای رفـع مشـکلات موجـود ارائه شـود. ژائله در مورد بزرگترین موانع موجود بر سـر راه توسـعه ی صـادرات غیـر نفتی، نیـز بیان کرد: مـا تاکنون نقشـه ی راه مناسـبی برای صـادرات طراحـی نکرده ایم و همیشـه صرفا آنچـه را کـه تولیـد کرده ایـم به بـازار عرضه می کنیـم و هرگز به دنبـال آن چیـزی نیسـتیم کـه بـازار می خواهـد. به عبارت دیگـر مـا به جـای اینکـه از طریـق بازارسـنجی بـه سـمت محصـول حرکـت کنیـم، از سـمت محصـول به طـرف بازار پیـش می رویم.
وی تشـریح کـرد: به عنـوان مثال به جـای اینکـه ابتدا به بازار کشـوری مانند روسـیه رفته و از نـوع محصول، کیفیت و بسـته بندی کشـور مقصـد مطلـع شـویم، ابتـدا محصـول را تولیـد می کنیـم کـه روش درسـتی نیسـت. بنابرایـن بایـد براسـاس اهـداف بـازار، زنجیره هـای تأمیـن محصـول را ایجـاد کنیـم که تاکنـون در ایـن موضوع کوتاهـی کرده ایم. در ایـن میـان بازاریابی و بازار سـنجی درسـت مغفـول مانده اسـت و حلقه ی گمشـده ی مهمی در صـادرات غیرنفتی ما است.
وی اضافـه کـرد: ایـن مشـکلات به دلیـل عـدم پـرورش نیروهـای متخصـص صـادرات و تجـارت در دانشـگاه ها اسـت. درواقـع بایـد افـراد متخصص صـادرات و مسـلط به زبـان و دانش تجارت تربیت شـده و هرکدام مارکت شـناس یـک کشـور باشـد، چراکـه رقبـا هـرروز محصولاتـی بـا کیفیـت بـالا و بـا بسـته بندی های بهتـر و قیمت مناسـبتر عرضـه کـرده و سـهم تجـارت خـود را بـالا می برنـد. مـا تـا زمانـی کـه نیـروی انسـانی متخصـص در بازارهـای جهانی نداشـته باشـیم، نمی توانیـم هیچ شـناختی از بازار داشـته و دیپلماسـی اقتصـادی را برقـرار کنیـم.
رئیـس اتـاق تبریـز، دیپلماسـی اقتصـادی را یکـی از ابزارهـای مهـم در توسـعه ی صـادرات غیرنفتـی دانسـت و تاکیـد کـرد: دیپلماسـی اقتصـادی به وسـیله ی افـراد حرفـه ای و متخصـص برقرار می شـود و اتاق هـای بازرگانی بایـد به عنـوان مرکز توسـعه ی تجـارت بـا برقـراری ارتباط با دانشـگاه و برگـزاری دوره هـای آموزشـی مربوطـه -کـه در ایـن بعـد از ظرفیـت اتاق های بازرگانی غفلت شـده اسـت- از سـوی دولـت تقویـت شـود. مـا نمی گوییـم که در شـرایط فعلـی تحریم هـا، می توانیـم در تمامی بازارهـای دنیا حضور داشـته باشـیم؛ امـا تحریم ها تنها بخشـی از اقتصـاد ما را با مشـکل مواجه کـرده و بخش اعظمی از مشـکلات به دلیل مسـائل کلان دولت هـا و خودتحریمـی به وجود آمده اسـت و بایـد به جـای حملـه بـه ایـن دولـت و آن دولـت، بـه فکـر بهبـود وضعیـت فعلی باشـیم.
وی خاطرنشـان کـرد: یکـی از خواسـته های مـا فعـال کـردن اتـاق بازرگانـی در بخـش بین المللـی اسـت کـه در ایـن راسـتا و در جهـت انتقـال لجسـتیکی کالاهـای ایرانی بـه مقاصـد بازارهای مصرفـی حتما باید زمینه هـای لازم در جهـت کمـک بـه ایجـاد و تقویـت خطـوط تجـاری از جمله خطـوط کشـتیرانی، زمینـی و هوایـی فراهـم شـود.
موضـوع بعـدی بحـث ایجـاد زنجیره های لجسـتیکی با شـرکت های بین المللـی اسـت. دولـت بایـد از خـود محـور بـودن بـه سـمت شـرکت محور بـودن و ایجـاد شـرکت های قابـل اعتمـاد بـرای ورود بـه بازارهـای جهانی حرکـت کند. بایـد سـهم بخش خصوصـی و بانک هـا در هدف گذاری صادرات 75میلیارد دلاری در سـال 1402مشـخص شـده و سـرمایه ی در گـردش کالا بـرای ورود بـه بـازار در اختیـار واحدهـای تولیـدی قـرار داده شـود. به عبارتـی بایـد از عـدد و رقـم رؤیایـی خـارج شـویم در غیـر ایـن صـورت ایـن عـدد 75میلیـارد دلار صرفـا در روی کاغذ باقـی خواهد ماند. باید هر بخـش از صادرات تسـهیلات ارزان قیمـت را بـه متولی هر بخش داده و میـزان تحقـق صـادرات را مطالبـه کنیـم و اگـر یک شـرکت یـا واحـد تولیـدی دچـار مشـکل شـد، بـا کمـک بـه آن اجـازه ندهیـم دچـار چالـش شـود چراکـه تولیدکنندگان سـربازان خط مقـدم اقتصاد هسـتند.
ژائلـه تصریـح کـرد: مـا بایـد نظـم جدیـدی در بخـش صـادرات ایجـاد کنیم و توجه داشـته باشـیم کـه روش های قبلـی پاسـخگو نیسـت. بنابرایـن تامیـن مالـی، تامیـن لجسـتیک، بازاریابـی و تامیـن نیـروی انسـانی به عنـوان سـرفصل های اصلـی در نظـر گرفتـه شـود و به دانشـگاه ها بگوییـم کـه آمـوزش و تربیـت افراد بـا رویه ی فعلـی نه تنها بـه درد مـا نمی خـورد حتـی بـرای ما مشکل سـاز نیز اسـت. مـا بـرای اینکـه جایـگاه ایـران را در نظـم نویـن جهانـی حفـظ کنیـم، بایـد در بازارهـای جهانـی حاضـر باشـیم و اینطور نیسـت که خریداران به سـراغ ما آمده و کالای ما را بخرنـد بلکـه مـا بایـد در بـازار حضـور داشـته باشـیم.
رئیـس اتـاق تبریز در مـورد فرصت هـا و تهدیدهای تبریز و آذربایجان شـرقی بـرای توسـعه ی صـادرات غیرنفتـی گفـت: تبریـز و آذربایجـان ظرفیت هـای زیـادی دارنـد کـه یکـی از ایـن ظرفیت هـا، تجـار و بازرگانـان تبریـز بـوده و امنیـت سـرمایه گذاری نیـز بسـیار مهم اسـت و نبایـد اجازه دهیم فضای اقتصاد اسـتان ناامن باشـد. تجار این اسـتان از 150سـال پیش، پیشـرو در امر تجارت بودند و نخسـتین اتـاق تجـارت ایـران در تبریز شـکل گرفتـه و در صورت بهاء دادن بـه بخـش خصوصی بدون شـک، تبریـز و آذربایجان می تواننـد همچون گذشـته نقش مهـم خـود را در صادرات غیرنفتـی بـازی کنند.
وی در پاسـخ بـه این سـوال که کریدور شـمال به جنوب تـا چـه انـدازه می توانـد بـه رونـق حمـل و نقـل و تجـارت کمـک کنـد، یادآور شـد: ما بایـد روابط خود را با کشـورهای همجـوار بخصـوص جمهـوری آذربایجـان توسـعه دهیم و هـر دو طـرف بایـد از انجـام رفتـار تحریک آمیـز خـودداری کننـد و سـعی کنیـم رونـد رو به رشـد روابـط تجـاری بین دو کشـور را ادامـه دهیـم و به صـورت کلان بـه موضـوع نـگاه کنیـم و وارد جزئیـات نشـویم. در صـورت رونـق گرفتـن کریـدور شـمال-جنوب بـدون شـک در گام اول تجـار و مـردم اسـتان و کشـور از عوایـد آن برخـوردار خواهنـد شـد. رئیـس اتـاق بازرگانی، صنایـع، معادن و کشـاورزی تبریز در پایـان در پاسـخ بـه ایـن سـوال که جایـگاه اتـاق تبریز در میزهـای تجـاری ایـران و سـایر کشـورها را چگونـه ارزیابـی می کنیـد، گفـت: مـا بایـد میـزان تاثیرگـذاری خـود را در یـک موضوع تشـریفاتی عمـلا نشـان دهیـم. میزهـا اکثـرا بـوده و تاثیـر آنچنانـی در تجـارت ندارنـد و تجـار مـا بـه کار خـود ادامـه می دهنـد. دولتها بایـد بگویند چـه خدماتی به میزهـا داده و از آنهـا چـه حمایتـی کرده اند. ما حساسـیتی بـه ایـن موضـوع نداریـم که میـز ایـران و ترکیه یا میـز ایران و آذربایجان در دسـت چه کسـی اسـت. ما تبریز هسـتیم و بـا قـدرت بـه کار خـود ادامـه می دهیم.