در هفته سوم شهریورماه ۱۴۰۴، جمهوری تاجیکستان شاهد مجموعه‌ای از رویدادهای مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بود که بازتابی گسترده در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی داشت. این تحولات نه تنها نشان‌دهنده روند رو به رشد شاخص‌های اقتصادی کشور است، بلکه بیانگر تلاش دولت برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی و توسعه پایدار نیز محسوب می‌شود.
همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای
یکی از مهم‌ترین رویدادهای هفته، امضای تفاهم‌نامه میان کمیته توسعه و اصلاحات ملی چین و دولت تاجیکستان در زمینه توسعه «اقتصاد سبز» و کم‌کربن بود. هدف این سند، تبادل فناوری‌های نوین، ترویج انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تقویت مدیریت پایدار منابع طبیعی است. همچنین دو کشور بر اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه انرژی و محیط‌زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید کردند.
در عرصه روابط خارجی، تاجیکستان با عراق بر گسترش همکاری‌های همه‌جانبه در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی توافق کرد. این گفت‌وگوها با هدف تقویت روابط دو جانبه و تبادل هیأت‌های سطح بالا صورت گرفت. افزون بر این، تاجیکستان در نهمین همایش منطقه‌ای اهداف توسعه پایدار (SDGs) در قزاقستان شرکت کرد و دستاوردهای خود در کاهش فقر، بهبود دسترسی به آب آشامیدنی سالم و ارتقای خدمات بهداشتی را ارائه داد.
همچنین مذاکرات اقتصادی و تجاری با بلاروس، امضای تفاهم‌نامه میان اتاق صنایع و بازرگانی تاجیکستان و انجمن صنایع ساختمانی چانگچون چین، و توافق با بانک آسیایی زیرساخت برای تأمین مالی پروژه‌های جاده‌ای و پل‌سازی از جمله دیگر تحولات همکاری‌های خارجی کشور بود. در همین راستا، روابط با عربستان سعودی در حوزه هوانوردی نیز تقویت شد و افزایش تعداد پروازها و افتتاح مسیرهای جدید میان دو کشور در دستور کار قرار گرفت.
تحولات اقتصادی داخلی
طبق گزارش وزارت توسعه اقتصادی تاجیکستان، تولید ناخالص داخلی کشور طی پنج سال گذشته به ۱۵۳.۴ میلیارد سامانی رسیده است. این رشد اقتصادی در شرایطی حاصل شده که جهان در سال‌های اخیر با بحران‌های شدید از جمله همه‌گیری کووید-۱۹ و رکود جهانی مواجه بوده است. نرخ فقر در تاجیکستان نیز از ۸۳ درصد در سال‌های نخست استقلال به ۲۰ درصد کاهش یافته است که نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر در شاخص‌های رفاه اجتماعی است.
از زمان استقلال تاکنون بیش از ۳.۷ میلیون شغل در کشور ایجاد شده و بیش از نیم‌میلیون نفر آموزش‌های رایگان حرفه‌ای دریافت کرده‌اند. ایجاد مراکز مدرن مهارت‌آموزی در شهرهای مختلف از جمله دوشنبه، خجند و باختر از جمله اقدامات مهم در این زمینه بوده است.
در بخش کشاورزی، کشاورزان تاجیکستان در سال جاری موفق به برداشت بیش از ۴۳۲ هزار تن پنبه شدند. این محصول همچنان یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشاورزی کشور به‌شمار می‌رود. علاوه بر آن، در ناحیه اشت به تنهایی بیش از ۱۴ هزار تن پنبه برداشت شد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید در مناطق شمالی است.
توسعه علمی، فناورانه و زیرساختی
این هفته شاهد تحولات چشمگیری در حوزه علم و فناوری بود. ساخت «پارک فناوری اطلاعات و مرکز هوش مصنوعی» در شهر خجند و افتتاح «مرکز بین‌المللی نوآوری و توسعه ختلان» از جمله اقدامات کلیدی برای ارتقای جایگاه علمی و فناوری کشور محسوب می‌شود. این مراکز قرار است به پایگاه‌هایی برای آموزش متخصصان، توسعه نوآوری و جذب سرمایه‌گذاری‌های فناورانه تبدیل شوند.
از سوی دیگر، پیش‌نویس استراتژی توسعه علمی و فناوری تاجیکستان برای سال‌های ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۵ به تصویب رسید. این سند اهداف روشنی در زمینه ارتقای نوآوری، دیجیتالی‌سازی حمل‌ونقل، توسعه کریدورهای اقتصادی و تقویت حاکمیت علمی کشورهای عضو جامعه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) ترسیم کرده است.
بخش اجتماعی و سلامت
در حوزه بهداشت، تکمیل پروژه سلامت مادران و کودکان با حمایت بنیاد «معیشت و زندگی» (LLF) و بانک توسعه اسلامی از دستاوردهای مهم این هفته بود. این پروژه شامل نوسازی بیمارستان‌ها، تجهیز مراکز درمانی و ارتقای سطح خدمات پزشکی در استان ختلان است که نقش بسزایی در کاهش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان ایفا کرده است.
همچنین صندوق بین‌المللی مالی (IFC) با همکاری بانک «اروند» از پروژه‌های کسب‌وکارهای کوچک، بهبود بهره‌وری انرژی و تأمین مالی مسکن حمایت کرد. این طرح به ویژه با هدف توانمندسازی زنان کارآفرین و توسعه اقتصادی در مناطق روستایی اجرا می‌شود.
روابط با روسیه و سازمان‌های منطقه‌ای
روسیه همچنان شریک اصلی اقتصادی و تجاری تاجیکستان محسوب می‌شود. حجم مبادلات تجاری دو کشور طی ماه‌های اخیر بیش از ۱۲ درصد افزایش یافته است. در کنار همکاری‌های اقتصادی، بیش از ۲۷ هزار دانشجوی تاجیک در دانشگاه‌های روسیه مشغول به تحصیل هستند که این امر بیانگر سطح بالای روابط فرهنگی و علمی دو کشور است.
تاجیکستان همچنین میزبانی نشست‌های مهم منطقه‌ای از جمله شورای اقتصادی جامعه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) را بر عهده داشت و در حال بررسی امکان پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است؛ موضوعی که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک جایگاه اقتصادی کشور را در سطح منطقه تقویت کند.